California Redwood Ağaçları

Sequoia isimli ancak daha cok Coast Redwood ya da California Redwood adi ile bilinen dev agaclardir. 2200 yila kadar yasayabilen California Redwoods turu, dunyanin en uzun agaclarini da icinde barindirir. 115 metreye kadar ulasan agaclarin govdesi, bir insanin gogus hizasinda 8 metre genislige sahip olabilir. California'nin kuzeyi ve Oregon'un guney sahillerinde, 750 kilometrelik bir mesafede 75 km genislikte bulunurlar. Kuzey siniri Chetco River, guney siniri ise Santa Lucia daglaridir. 30 metre ile 750 metre arasinda bir yukseklikte bulunmalarina ragmen, zaman zaman deniz seviyesinde ya da 900 metre yukseklikte de gorulebilirler. Bundan 5 milyon yil once Avrupa ve Asya'da da goruldugu bulunan fosiller sonucu ogrenilmistir. Okyanustan gelen nem nedeniyle yagislarin daha yogun oldugu daglarda yetisir. En uzun redwoodlar Redwood National and States Park ile Humboldt Redwood States Park sinirlari icerisinde yer alir. Eski Redwoodlar ayni zamanda soyu tukenmekte olan Benekli Baykuslarin ve marbled murrelet (bir tur kus) nin dogal yasam alanlaridir. Bilinen en yasli Redwood 2000 yasinda olup, pek cok diger Redwood ise 600 yasin uzerindedir.


*Redwood National Park icerisinde yer alan Hyperion isimli agac, halihazirda bulunan en uzun yasayan organizma olma ozelligine sahiptir. Agacin boyu 115,55 metredir. Hyperion'dan once ise rekor Humboldt Redwoods State Park'taki Stratosphere Giant isimli agaca aitti, 112,83 metre uzunluk ile.


*Su anda bilinen 33 agac 110 metre ve uzerinde boya sahiptir. 106 metre uzerinde olan agaclarin sayisinin ise 100'un uzerinde oldugu bilinmektedir.


*Teorik olarak, bu agaclarin ulasabilecegi maksimum boy 122 ila 130 metre olarak tahmin edilmektedir.

**En meshur Redwoodlar ise Chandelier Tree ve Wawona Tree'dir.

Saguaro Kaktüsleri

Arizona'nin sembolu haline gelmis olan Saguaro Kaktus'u, hava sicakliklarinin uygun yetisme ortamini sagladigi Sonora Colu'nun belli bir bolumunde yetisebilmektedir. Saguaro Kaktusleri 4000 feet'e kadar olan yuksekliklerde yetissede, guneye bakan yamaclarda 4000 feet'den daha yuksekde de yetisebilir.

Saguaro Kaktusler'i cok yavas buyuyen bitkilerdir. Yapilan arastirmalardan elde edilen sonuclara gore bu kaktusler ilk 8 yillarinda ancak 1-1,5 inc arasinda uzamaktadirlar. Bir yardimci agacin altinda buyuyen bu genc saguarolari bulmak cok zordur. Ancak buyudukce ortaya cikan Saguaro kaktusleri, yardimci agacin da olumune sebebiyet vermektedir.

Saguarolarin buyume hizlari yagislara, iklime ve lokasyona gore degisim gostermektedir. Bir Saguaro Kaktus'unun dallarinin cikmaya baslamasi 50 ila 70 yas araliginda gerceklesmektedir. Yagislarin daha az oldugu bolgelerde bu rakam 100 yila kadar cikabilmektedir.

Saguarolar cicek vermeye ise 35 yil gectikten sonra baslarlar ve olene kadar kadar da devam ederler cicek vermeye.

Bir Saguaro genellikle 125 yasina geldikten sonra yetiskin bir bitki kabul edilir. Yetiskin bir Saguaro kaktusu 6 ton agirlik ve 50 feet uzunluga erisebilir. Bir Saguaro ortalama 150-175 yil arasi yasarken, 200 sene uzerinde yasayan bitkilerde mevcuttur.

Saguaro'nun kokleri merkezden kenarlara dogru buyur ve yagmur yagdiginda alabilecegi maksimum suyu topraktan emer. Cok miktardaki bu suyu tutmak icin kaktusun govdesindeki kivrimlar bir akordeon gibi genislerler. Colun kurak oldugu zamanlarda ise Saguarolar depolanan suyu kullanirlar ve kivrimlarda buzusmeye baslar yeniden.

Saguaro Kaktusleri genellikle simetrik olarak buyumezler. Genellikle siradisi ve sekilsiz olarak gelisme gosterirler.

Saguaro Kaktusleri uzerinde yer alan delikler ise bazi kuslarin kaktuslerin yumusak govdelerinde kendileri icin yaptigi yuvalardir. Yazin sonlarina dogru, yiyecek ve su bulmakta zorlanan col hayvanlari icin de onemli bir besin kaynagidir kaktuslerin govdeleri.

Nisan sonundan Haziran basina kadar cicek acar Saguaro kaktusleri. Her bir cicek gece acarken, ertesi gun ogleden sonra tekrar kapanir. Meyve verme donemleri de yine bu donemdir. Her bir meyve 2 bin kucuk siyah cekirdek icerir ve bir kaktus yasami boyunca 40 milyon cekirdek uretebilir. Ancak az sayida Kaktus tohum verecek kadar gelisir. Cok daha azi da yetiskin bir bitki haline gelir. Bunun baslica sebepleri ise kuraklik, soguklar ve hayvanlar tarafindan yenilmeleridir.

Hacı Ali, Nam-ı Diğer Hi Jolly

Deveci Hacı Ali, gerçek adıyla Philip Tedro, annesi Rum, babası Suriyeli bir Osmanlı vatandaşı. Genç yaşta İslam'ı seçtiği ve hacca gittiği için ismi Hacı Ali. Hacı Ali'nin ABD'deki ismi ise Hi Jolly. 1902 yılında Arizona Quartzsite'de vefat eden maceraperest Hacı Ali'nin filmlere konu olacak, sıra dışı bir hayat hikâyesi var. Bugün Quartzsite mezarlığına adını veren ve her yıl onuruna deve festivali düzenlenen Hacı Ali, ABD ordusunun ilk ve tek profesyonel devecisi olarak 30 yıl hizmet etmiş.

Adına dikilmiş bir anıtla hâlâ unutulmayan Osmanlı gencinin hikâyesi Amerikan ordusunun develere olan ihtiyacı ile ortaya çıkmış. Amerikan ordusundaki ilk deveci olan Hacı Ali, 1856 yılında 22 yaşında ABD'ye gelerek hayatına farklı bir yön vermiş. Meksika ile 2 yıllık savaşın ardından bölgede düzeni sağlamak, askerî malzemeleri rahatça taşımak için at ve katırların yetersiz kalması, ABD ordusunu yeni arayışlara itiyor. Dönemin savaş bakanı Jefferson Davis, develerin bu iş için en ideal hayvan olduğunu belirterek bir ödenek çıkartılmasını sağlıyor. ABD'de bulunmayan develer için yola çıkan gemi, önce Ortadoğu'da develer hakkında bilgi topluyor ardından da ABD'nin Osmanlı büyükelçisi aracılığıyla dönemin padişahı Abdülmecid'e başvuruyor.
Padişahın oluru ve 2 hediye devesiyle ABD'ye dönmeye karar veren Amerikalılar için asıl zorluk işte bu noktadan sonra başlıyor. Develerin huyundan suyundan anlamayan Amerikalılar; bu iş için uzman yardımına ihtiyaç duyuyor. İstanbul'un ardından İzmir'e uğrayan gemi aralarında Hacı Ali'nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alarak ABD'ye dönüyor. Kimi rivayetlere göre 34, kimilerine göre ise 60 deveyle Teksas'ın Indianola limanına gelen bu ilk kafile, ABD'deki ilk deve birliğinin de temelini oluşturuyor.


22 yaşında ABD'ye gelen ve bir daha asla ülkesine dönemeyen Hacı Ali'nin, çalışkanlığı sayesinde kısa sürede herkesin gözüne girdiği de rivayet ediliyor. Amerikalılar telaffuz etmekte zorlandığı için adı Hi Jolly'ye dönüşen bizim maceraperest Hacı Ali, ömrünü Arizona çöllerinde geçiriyor. 30 yıl Amerikan ordusuna hizmet eden Hacı Ali, ortama uyum sağlayarak Meksikalı bir kızla evlenir ve iki de çocuğu olur. 1880 yılında ABD vatandaşı olan Hacı Ali'nin resmî kayıtlardaki ismi Tedro. Bugün Türkler ne kadar Hacı Ali diyerek sahip çıksa da birçok Yunan kaynağında bir Yunan efsanesi olarak tanınan Hacı Ali'nin yaptıkları Yunan diasporasının efsanesi olarak tanıtılıyor.

O dönemde vahşi Batı'da 'altın'a yapılan hücum Hacı Ali'yi de etkiler. Zengin olma umuduyla Yuma ve Tuscan şehirleri arasında sayısız girişimine rağmen istediği madeni bulamayan Deveci Hacı Ali, altın aramaktan vazgeçerek kısa bir süre sonra ordudaki işine geri döner.

Arizona'da anlatılan efsane ve The Arizona Capitol Times gazetesinin haberine göre, vahşi bir devenin peşinden çöle giden Hacı Ali, aradan birkaç gün geçtikten sonra deveye sarılı ve ölü halde bulunur. 67 yaşındaki maceraperestin cebinde sadece 60 cent vardır. Bugün anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite şehrine gömülür. Dilden dile dolaşan efsanesi, bulunduğu mezarlığa adının verilmesiyle de sınırlı kalmaz. 1935 yılında Arizona Ulaşım Birimi, Hacı Ali'nin mezarını piramit şeklinde dizayn ederek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü yaptırır. Devlete ait son devenin külleri de Hacı Ali'nin mezarının yakınına gömülür. Mezar plakasında; "Hi Jolly'nin son kampı. 1828'de Suriye'de doğdu. 10 Şubat 1856'da ABD'ye gelmiştir. Deveci, denkçi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükümeti'ne doğrulukla hizmet etmiştir. 12 Aralık 1902'de Quartzsite'de ölmüştür." yazılıdır.

En son devenin 1946'da görüldüğü Arizona, Hacı Ali'nin hatırasına sahip çıkmayı da bilmiş. Her yıl ocak ayında düzenlenen Hi Jolly Festivali'yle efsaneyi yaşatmaya çalışan Quartzsiteliler geçit töreni, deve yarışları ve konserlerle şehrin en meşhur karakterini anmaya hâlâ devam ediyor. Bu seneki festival 2 Ocak 2010 tarihinde yapılacak ve bizlerde orada olacağız bir aksilik olmazsa.